Historische schepen
Het blijkt dat er in de 16e eeuw voor het eerst geschreven is over de Hoogaars. In de 18e eeuw is het ontwikkeld tot een volwaardig vissersschip en typerend voor de Zeeuwse Delta. Het schip wordt steeds verder toegespitst op de specifieke omstandigheden: Een grote tijsprong (ca 4,5 meter) , hoge stroomsnelheden (tot 5kn) en voortdurend veranderende ondieptes. Verder stond het schip bekend als een “droog schip” doordat het relatief weinig buiswater toeliet. In een berichtje van het Museum Veere lezen we dat we mee kunnen varen met deze Historische Hoogaars. Het museum heeft namelijk een samenwerkingsverband met de Stichting Behoud Hoogaars en samen organiseren ze vaartochten op het Veerse Meer. Het klinkt als een activiteit die thuis hoort op de bucketlist van elke Zeeland-liefhebber. We zijn benieuwd!
Op pad
Nog steeds raak ik in vervoering als ik Veere binnen loop. Wat is het toch een prachtig gelegen stadje en wat een unieke historische aanblik. Aan de Kaai vinden we het museum en daar kunnen we ons kaartje kopen. De schipper of zijn maat zal ons op komen halen vertelt de vriendelijke dame achter de toonbank. Buiten het museum staat al een groepje mensen te wachten en al snel blijkt dat dit ons varend gezelschap is. Het duurt niet lang voordat Hans Selders, één van de bemanningsleden, ons komt halen. We lopen samen richting de steiger. In het rijtje van pontjes en rondvaartboten ligt helemaal achteraan de “YE 36 Andries Jacob”, een prachtige Hoogaars. Zijn zwaarden lijken als kieuwen te ademen, onrustig en ongeduldig. Wij weten het zeker, dit schip wil naar buiten.
Stichting Behoud Hoogaars
Vandaag gaat mijn dochter mee en dat maakt het extra leuk om ons samen onder te dompelen in het verleden van de Zeeuwse Delta. Soepel springt ze aan boord en ik doe m’n best om haar te evenaren. We maken kennis met onze schipper Johan Villerius. Hij is één van de vrijwilligers die dit varend traditioneel Zeeuws erfgoed in stand houdt. Als iedereen aan boord is steekt schipper Hans als eerste van wal met een korte bloemlezing over het schip waar op we ons bevinden. De “YE 36 Andries Jacob” is door de Stichting Behoud Hoogaars volledig gerestaureerd. Met vuur en water zijn de eiken planken gebogen en daar is flink wat vakmanschap mee gemoeid. Bemanningsleden Paul vd Pols en Jan Schot beamen de enorme uitdagingen die gepaard gaan met zo’n restauratie. Complete Franse eikenbomen waren nodig om bepaalde krommingen in het hout mogelijk te maken. Een tijd is het zelfs heel moeilijk geweest om aan dit soort bomen te komen omdat Frankrijk er heel veel zelf nodig had voor het restaureren van de Notre Dame. Toen de YE36 nog in de kracht van zijn leven was deed het vooral dienst als mosselschip maar mogelijk ook als vrachtschip voor turf en kolen.
Zeilen hijsen
Tijd om de trossen de lossen! Johan start de motor en brengt het robuuste schip in beweging. Al snel vindt hij het tijd om de zeilen te hijsen. Bemanningsleden springen in het gelid en lijken allemaal precies te weten wat ze moeten doen. Het is een indrukwekkend zicht als het grote bruine zeil gehesen wordt. Ik bedenk me dat dit er vast mee te maken heeft dat de Hoogaars onderdeel uitmaken van de “Bruine Vloot” wordt genoemd. Vrijwel direct verleent de wind haar medewerking en zie je hoe de natuur en de Hoogaars overeenstemming bereiken. Wow, wat een kracht komt er vrij!
Exclusief stukje verleden
Ik heb gelezen dat er met de grootste Skutsjesilenwedstrijd zo’n 60 schepen mee doen. Als ik het register van de Hoogaars raadpleeg tel ik zo’n 20 varende schepen. Zeeland moet het dus afleggen tegen Friesland maar dat maakt het ook wel extra bijzonder dat het de stichting lukt om de Hoogaars niet verloren te laten gaan. Een exclusief stukje verleden dus.
Stoeien met moeder natuur
We hebben veel geluk met het weer. Windkracht 4-5 zorgt er voor dat we met een flink tempo richting de dam varen. En de hoeveelheid voorbijdrijvende wolken maken er een fotogeniek feestje van. De aanblik van de skyline van Veere maakt het niet moeilijk om voor te stellen hoe het er een paar eeuwen geleden uit heeft gezien. Dan is het even opletten als we overstag gaan. Katrollen schieten ratelend over het dek en het grote zeil plooit zich gehoorzaam van bakboord naar stuurboord. Schipper Hans geniet duidelijk van het tochtje en heeft het schip goed onder controle. Een sterke mede passagier mag zelfs even het roer overnemen. We zien hoe hij kracht moet zetten om de helmstok in bedwang te houden. Wind in de haren en het schip laten stoeien met moeder natuur zorgt voor grote glimlachen aan boord. Veel te snel komt de thuissteiger weer in het zicht. Behendig manoeuvreert Johan de Yerseke 36 in de juist positie. De tijd om afscheid te nemen is gekomen.
Hoogtrokken
Als we even later op een fijn terrasje zijn neergestreken kijken we terug op een hele leuke middag. Wat een belevenis was deze activiteit en wat zou het terecht zijn als het Zeeuwse Skutsjesilen een beetje bekender zou worden. Vanuit jeugdig perspectief: “het klinkt ook wel een beetje suf”. Ik moet toegeven dat ” Zeilen met hoogaars” of “Hoogaars zeilen” misschien wat minder pakkend klinkt dan “Skutsjesilen”. We googlen het Zeeuwse woordenboek er eens bij en vallen voor het woord “trok”. Het betekent in het Zeeuws “tocht”. De samentrekking Hoogtrok betekent dus “een tocht met een Hoogaars”. Giechelend vraagt mijn dochter of ik misschien nog een keer met haar wil hoogtrokken. We lachen om ons nieuw verzonnen woord en nemen ons voor dat we vanaf nu elk jaar een keer gaan hoogtrokken 😉 Van juni tot en met september kun je op woensdag en donderdag ook meevaren . Zet hem op je bucketlist: Een Zeeuwse must do!